Rozedma płuc, przez część źródeł klasyfikowana jako choroba, a przez pozostałe – jako objaw pewnych nieprawidłowości, to stan, w którym dochodzi do nieodwracalnej destrukcji konkretnych struktur w płucach. Chodzi tu przede wszystkim o oskrzeliki oraz o pęcherzyki płucne, których zmniejszająca się liczba odpowiada jednocześnie za zmniejszenie się powierzchni wymiany gazowej. To z kolei prowadzi do duszności, napadów kaszlu, a także do zwiększenia ryzyka ciężkich powikłań. Jakie są przyczyny rozedmy płuc? Jak rozpoznać ten stan i w jaki sposób go leczyć?
Czym jest rozedma płuc? Przyczyny choroby
Tak, jak zostało to wspomniane powyżej – rozedma płuc to stan, w którym dochodzi do destrukcji oskrzelików oraz do zmniejszenia liczby pęcherzyków płucnych, co wpływa na nieprawidłowy przebieg wymiany gazowej – czyli, de facto, na cały proces oddychania.
U większości pacjentów, jako przyczynę rozwoju rozedmy płuc, identyfikuje się długotrwałą, intensywną ekspozycję na pyły czy dymy. Sama rozedma bywa zaliczana do chorób zawodowych – cierpią na nią górnicy, hutnicy, pracownicy przemysłu ciężkiego i przemysłu metalurgicznego, a także przemysły chemicznego. Oczywiście praca nie jest jedynym obszarem życia, w którym pacjenci narażeni są na tak destrukcyjne czynniki. Rozedma płuc pojawia się bowiem często w konsekwencji wieloletniego palenia tytoniu (zarówno w formie klasycznych papierosów, jak i cygar czy fajki), a także marihuany.
Dużo rzadszą przyczyną rozwoju rozedmy płuc jest przyczyna genetyczna, katalizująca proces destrukcji oskrzelików i pęcherzyków płucnych, zachodzący na skutek niedoboru enzymu AAT (alfa-1 antytrypsyny). Więcej informacji o tej przyczynie rozedmy znajduje się tutaj: https://www.adamed.expert/pacjent/choroby-i-objawy/pluca-i-oskrzela/rozedma-pluc.
Rozedma płuc – objawy
Początkowe objawy rozedmy płuc – gdy wymiana gazowa nie jest jeszcze upośledzona w znacznym stopniu – mogą być naprawdę subtelne. Obejmują wówczas pogorszoną tolerancję wysiłku fizycznego, częstszy kaszel niewiadomego pochodzenia, a także kłucie w klatce piersiowej. Później, gdy dochodzi do większych zniszczeń w tkance płuc i pojawiają się w jej obrębie tak zwane pęcherze rozedmowe (przestrzenie wypełnione powietrzem), pacjenci skarżą się na duszności i problemy z oddychaniem (a także z zaczerpnięcie głębokiego oddechu), bóle w klatce piersiowej, intensywne i długie napady kaszlu. Czasem u osób cierpiących na rozedmę płuc obserwuje się objaw „beczkowatej” klatki piersiowej (staje się ona tak samo głęboka, jak i szeroka, z uwagi na powiększające się pęcherze rozedmowe).
Rozedma płuc – jak leczyć tę chorobę?
Niestety, zmian w płucach, które pojawiły się w przebiegu rozedmy, nie można cofnąć – ważne jednak, by zapobiegać tworzeniu się nowych i zadbać o te struktury omawianego organu, które nadal dobrze spełniają swoją rolę. Podstawową kwestią w terapii jest więc wykluczenie ekspozycji pacjenta na czynnik, który doprowadził do rozwoju rozedmy – a więc na pyły i dymy. Taka osoba musi rzucić palenie i/lub zrezygnować z pracy, w której ma kontakt z czynnikami chorobotwórczymi. Jeśli przyczyną jest zaś niedobór enzymu AAT, wówczas pacjent jest leczony syntetycznym odpowiednikiem tej substancji – tak, by uzupełnić jej poziom i zahamować destrukcję oskrzelików oraz pęcherzyków płucnych.
Czy istnieje inna metoda terapii rozedmy płuc? Leczenie w niektórych przypadkach (u osób dobrze rokujących) może obejmować zmniejszenie objętości płuc. Zabieg ten polega na usunięciu zdegradowanych fragmentów organu i pozostawieniu fragmentów zdrowych. Takie postępowanie nie tylko usprawnia proces wymiany gazowej, ale również zmniejsza ryzyko powstania odmy. Cała procedura może przebiegać na dwa sposoby – jako chirurgiczne lub endoskopowe leczenie rozedmy płuc. Warto tutaj dodać, że metoda ta jest jednak wdrażana u niewielu pacjentów i tylko w wyspecjalizowanych ośrodkach medycznych.
Źródła:
- Dr med. F. Mejza, Rozedma płuc [w:] Medycyna Praktyczna dla pacjentów, mp.pl, dostęp: 01.11.2024
- Dr med. M. Twardowska, Rozedma płuc – leczenie [w:] Medycyna Praktyczna dla pacjentów, mp.pl, dostęp: 01.01.2024
- Zieliński, Przewlekła obturacyjna choroba płuc, przewlekłe zapalenie oskrzeli, rozedma [w:] podyplomie.pl, dostęp: 01.01.2024
- J. Cetti, D. M. Geddes, Redukcja objętości płuc i inne nowe metody interwencyjne w leczeniu rozedmy [w:] Medycyna po Dyplomie 11/2008
- Kozielski, Diagnostyka duszności w chorobach płuc [w:] Folia Cardiologica Excerpta 2013, tom 8, supl. B
- E. Albertson, S. Louie, A. L. Chan, Rozpoznawanie i leczenie zaostrzeń przewlekłej obturacyjnej choroby płuc i przewlekłego zapalenia oskrzeli u chorych w podeszłym wieku [w:] Medycyna Wieku Podeszłego 2011, tom 1, nr 1
- Krion, K. Kuziemski, Rozpowszechnienie palenia tytoniu i przewlekłej obturacyjnej choroby płuc w Polsce [w:] Forum Medycyny Rodzinnej 2017, tom 11, nr 6
Artykuł sponsorowany
